YAŞAR KIZILKUM

YENİLEME FONU

Amortismana tabi malların satılması: Madde 328 – (Değişik birinci fıkra: 30/12/1980-2365/56 md.) Amortismana tabi iktisadi kıymetlerin satılması halinde alınan bedel ile bunların envanter defterinde kayıtlı değerleri arasındaki fark kar ve zarar hesabına geçirilir. İşletme hesabı esasında defter tutan mükelleflerle serbest meslek kazanç defteri tutan mükellefler bu farkı defterlerinde hasılat veya gider kaydederler.

Amortisman ayrılmış olanların değeri ayrılmış amortismanlar düşüldükten sonra kalan meblağdır.

Devir ve trampa satış hükmündedir.

(Ek fıkra: 19/2/1963-205/21 md.) (Değişik dördüncü fıkra:14/10/2021-7338/36 md.) Bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerce;

a) Satılan iktisadi kıymetlerin yenilenmesi veya benzer mahiyetteki bir iktisadi kıymetin iktisabı, işin niteliğine göre zorunlu bulunur veya bu hususta işletmeyi idare edenlerce karar verilmiş ve teşebbüse geçilmiş olursa bu takdirde, satıştan doğan kâr, satışın yapıldığı tarihi takip eden üçüncü takvim yılının sonuna kadar pasifte geçici bir hesapta tutulabilir. Bu süre içinde, satılan iktisadi kıymetlerin yenilenmesi veya benzer mahiyetteki bir iktisadi kıymetin iktisabı gerçekleşmezse, geçici hesapta tutulan kâr, satışın yapıldığı yılı takip eden üçüncü takvim yılının kâr ve zarar hesabına eklenir.

b) Pasifte geçici bir hesapta tutulan kâr, finansal kiralama yoluyla edinilenler de dâhil olmak üzere (a) bendindeki esaslar dâhilinde iktisap edilen bir veya birden fazla kıymetin bu Kanun hükümlerine göre ayrılacak amortismanlarına mahsup edilir. Bu mahsup tamamlandıktan sonra itfa edilmemiş olarak kalan değerlerin amortismanına devam olunur.

c) Pasifte geçici bir hesapta tutulan kâr, satışı yapılan iktisadi kıymetin yerine iktisap edilen yeni kıymetlerin amortisman ayrılabilecek tutarından fazla ise bu fazlalık, satışın yapıldığı yılı takip eden üçüncü takvim yılının kâr ve zarar hesabına eklenir.

ç) Satışın yapıldığı yılı takip eden üçüncü takvim yılının sonundan önce işin terki, devri veya işletmenin tasfiyesi hâlinde pasifte geçici bir hesapta tutulan kâr o yılın kâr ve zarar hesabına eklenir.(Ek: 19/2/1963-205/21 md.) (Değişik beşinci fıkra:14/10/2021-7338/36 md.) Maddenin uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkilidir.

Yenileme fonu uygulaması, amortismana tabi iktisadi kıymetlerin elden çıkarılması halinde oluşan kârın; yenileme yapılmaması halinde üç yıl sonra vergilenmesini, yenileme halinde ise yeni kıymetin amortismanının gider yazılmaması suretiyle verginin amortisman tutarına göre bölümler halinde ödenmesini sağlayan bir vergi erteleme müessesesidir.

Örneğin çok sayıda binek otomobil satışından doğan karlar bu fona alınacak ise her bir binek otomobil satış karından yeni alınan plaka bazlı yeni binek otomobillerin amortismanının eşleştirilmesi ve listelenerek takibinin yapılması gereklidir.

Yenileme fonunun sadece bilanço esasında defter tutan mükelleflerin yararlanabileceği bir imkân olduğu kanun metninde açıkça belirtilmiştir. İşletme hesabı esasında defter tutanlarla, serbest meslek kazanç defteri tutanlara bu uygulamadan yararlanma hakkı verilmemiştir.

Yenilemenin sadece satılan veya doğal afetten zarar gören iktisadi kıymetin aynısı ile sınırlı tutulmayıp, “benzer mahiyetteki” bir iktisadi kıymetin iktisabı şeklinde genişletilmiş olması, mükellef lehine bir değişikliktir.

Ayrıca, yenileme işleminde, satılan veya doğal afetten zarar gören bir iktisadi kıymetin yerine yine sadece bir adet değil de, teknik icaplar gereği birden fazla iktisadi kıymet alınmışsa bunun da yenileme fonu uygulamasına engel olmadığına Kanun maddesinde yer verilmiştir.

Kanun koyucu, yargı kararlarının mükellef lehine olan yorumunu da dikkate alarak, 3 yıllık sürenin hesabını, izleyen yıldan itibaren hesaplamayı uygun bulmuştur.

3 yıllık süre içinde yenilenmiş olan kıymetlerin yenileme bedelini aşan, diğer bir ifadeyle bu yeni kıymetlerin amortismanına mahsup edilemeyecek bir fon kısmı kalmış ise, onun da en geç, satıştan veya tazminattan doğan karın doğduğu yılı izleyen 3. yılın kar ve zararına eklenmesi gerekir.

Örneğin; demirbaş satış kârı 04.04.2022’de elde edilmiştir. Mahsup edilemeyen yenileme fonu kalmışsa kalan tutar 31.12.2025’de kâr yazılır. 

Yenileme işleminin, iktisadi kıymetin doğrudan iktisabı yerine finansal kiralama yoluyla yapılmış olması halinde de, yenileme fonu imkanından faydalanılabileceği kanun metninde açıkça yer almıştır.


Whatsapp

Yorumlar

Yazarın Diğer Yazıları

2021-10-09 10:44:36
KDV İADESİNDE İTUS
2021-05-11 00:00:00
DÖVİZ CEPHESİ KÖTÜ
2020-09-28 00:00:00
İŞSİZLİK SİGORTASI
2019-03-04 00:00:00
ÜCRET GARANTİ FONU
2018-12-11 10:04:02
KIDEM TAZMİNATI
2018-11-20 15:06:51
Kur-faiz-enflasyon üçgeni
2017-12-14 14:03:11
Doğum Borçlanması - 1
2016-08-01 13:19:57
İş ve sosyal güvenlik (3)
2016-07-18 09:43:51
İŞ VE SOSYAL GÜVENLİK -2
2016-06-29 16:47:31
İŞ VE SOSYAL GÜVENLİK
2016-06-17 11:13:16
ANONİM ŞİRKET HİSSE DEVRİ
2016-05-25 09:52:30
TEKNOLOJİK DEVRİMLER
2016-05-12 10:55:27
ÇEVRE EKONOMİSİ
2016-04-21 12:01:23
PARASALCILIK (MONETARİZM)
2016-04-09 11:14:06
BORÇ VE DEFLASYON
2016-04-01 18:47:35
RİSKLİ İŞ
2016-03-24 10:10:25
ENFLASYON
2016-03-07 09:39:11
GÜVEN VE HUKUK
2016-01-23 11:19:43
KAPİTALİZM
2016-01-12 10:58:18
KOMÜNİZM
2015-12-22 09:40:32
KALKINMA EKONOMİSİ
2015-12-14 11:11:42
KREDİ DARALMASI
2015-10-27 19:45:01
DÖVİZ CİNSİ VE KURLAR
2015-10-17 12:58:28
BÜTÇE AÇIKLARI
2015-10-06 14:54:56
ENERJİ VE PETROL
2015-07-03 10:49:50
Gençler ve işsizler dikkat
2015-06-17 12:45:15
BAĞ-KUR’da borç sildirme
2015-06-09 15:40:31
İŞSİZLİK SİGORTASI
2015-04-15 12:39:48
TOPLU İŞÇİ ÇIKARMA
2015-03-28 10:11:35
İŞSİZLİK SORUNU VE GAP (3)
2015-03-19 17:48:54
İŞSİZLİK SORUNU VE GAP (2)
2015-03-11 10:42:10
İŞSİZLİK SORUNU VE GAP (1)
2014-10-23 12:43:11
EKONOMİ POLİTİKASI -1
2014-09-27 16:12:02
PARA HAREKATI
2014-08-29 13:15:53
MAKRO EKONOMİ
2014-08-21 15:33:15
HAZİNE
2014-08-12 13:15:43
TÜRKİYE EKONOMİSİ (1838-2010)
2014-07-22 16:24:49
GELECEK 10 YIL
2014-07-10 19:25:59
KÜRESEL FİNANS KRİZİ
2014-01-08 17:57:39
PARA VE MALİYE POLİTİKASI
2013-12-25 16:56:11
BAŞARININ YOLLARI-II
2013-12-24 00:18:34
BAŞARININ YOLLARI-I
2013-12-05 13:38:18
TÜRKİYE’NİN 2023 HEDEFİ
2013-11-13 16:44:58
NASIL MUTLU OLUNUR?
2013-09-03 12:01:09
Mali tatilde vergi süreleri (2)
2013-08-23 17:07:59
Mali tatilde vergi süreleri (1)
2013-06-26 11:42:24
Varlık barışı
2013-06-18 14:01:10
Dernekler mevzuatı
2013-02-27 15:40:13
A) YENİLEME FONU UYGULAMASI
2013-02-06 00:22:25
10 SORUDA TİCARET KANUNU
2013-01-31 15:15:29
2013 YILI VERGİ CEZALARI
2012-11-30 11:26:44
DERNEK GENEL KURUL TOPLANTILARI
2012-10-04 16:11:39
SOSYAL GÜVENLİK
2012-10-04 16:05:44
İSTEĞE BAĞLI SİGORTALILIK
2012-10-04 16:03:50
YILLIK ÜCRETLİ İZİN SÜRESİ
2012-10-04 16:00:58
YENİ TÜRK TİCARET KANUNU- 5
2012-10-04 15:37:14
YENİ TÜRK TİCARET KANUNU-4
2012-10-04 15:30:12
YENİ TÜRK TİCARET KANUNU-3
2012-10-04 15:26:10
YENİ TÜRK TİCARET KANUNU- 2
2012-10-04 15:26:29
YENİ TÜRK TİCARET KANUNU-1